Een zwanenzang kan des te aangrijpender zijn wanneer de zanger ervan niet weet dat het zijn of haar laatste lied is. Suzanne Wallinga, directeur en curator van kunstruimte TAG in Den Haag en de Litouwse kunstenaar Žilvinas Landzbergas (1979), die daar nu een solotentoonstelling heeft, wisten ongetwijfeld niet dat Sunset (de titel kon, achteraf bekeken, niet toepasselijker) de zwanenzang zou worden van TAG. Na bijna negen jaar valt het doek. Een negatief subsidieadvies van de Haagse kunstraad is de oorzaak.
Landzbergas maakte voor TAG een totaalinstallatie die begint bij een strandtent en eindigt in een verlaten bos. Net achter de voordeur is een façade opgetrokken met een wall-to-wallmuurschildering van het woord ‘Sunset’ in nostalgische stijl op een oud-rode achtergrond. Een kleine fontein in een badkuip, een minibar in de muur verwerkt. Via een deur in de façade stap je van het Caribische gevoel een werkkamer/blokhut binnen. De installatie To my homeless god (2011) bestaat uit twee rekken gevuld met spullen, een muurtekeningen, een bureautje met net verlaten kruk. Bijna alles in de ruimte is van hout gemaakt: houten vogels, houten maskers, houten geometrische vormen, houten zandlopers en houten boeken. Alles klopt qua vorm, maar niets is echt bruikbaar. Onder deze werkkamer, op de benedenverdieping van TAG, is de installatie For Ever Again (2011), een soort verstild bos, te zien. Op een houten bankje onder een slinger beschilderde lampjes, kijk je naar twee afgezaagde boomstammen die een hoedje op lijken te hebben. Tussen hen in ligt een meertje dat je weerspiegelt, als een soort Narcissus. Aan de horizon zien we de bergen, geschilderd op bamboegordijnen. De zee is heel ver weg.
Landzbergas maakt niet alleen totaalinstallaties of decors, een soort sprookjesachtige settings waar de acteurs in ontbreken, maar ook totaalillusies. Wallinga werkte al eerder met Landzbergas voor haar tentoonstelling Lunar Distance in De Hallen Haarlem (2009). Hun samenwerking moet goed zijn, dat zie je aan alles. De ruimte van TAG wordt getemd met muurtjes, schuttingen, doeken. Landzbergas is overal en zijn pathos – het werk is melancholisch, schuwt de emoties niet – goed voelbaar. Ze hebben het niet geweten, maar Wallinga en Landzbergas hadden TAG geen mooiere zwanenzang kunnen geven. En zoals elke goede zwanenzang doet ook deze pijn.
Suzanne Wallinga over de sluiting